الزامات ایمنی یونولیت به مجموعه دستورالعمل ها و استانداردهایی اشاره دارد که برای اطمینان از عملکرد ایمن یونولیت در ساخت و ساز، بسته بندی و سایر کاربردها رعایت می شوند. یونولیت یا پلی استایرن انبساطی با نام پلاستوفوم نیز شناخته می شود. این ماده به علت داشتن ویژگی هایی همچون عایق برودتی و حرارتی، وزن سبک، نفوذناپذیری در برابر آب، ضد ضربه و بادوام بودن و… در صنایع گوناگون بسته بندی و ساختمان سازی، ساخت راه آهن و… کاربرد دارد. بلوک های یونولیتی برای ساختمان سازی به دلیل سبک و کم هزینه بودن، موردتوجه ویژه انبوه سازان واقع شده است. در صورت رعایت الزامات ایمنی یونولیت از قبیل مقاومت مصالح، رواداری های ابعادی و روش اجرایی مناسب، این متریال عملکرد مناسبی خواهد داشت. بنابراین، بلوک های تولید شده باید مشخصات به خصوصی داشته باشند و در اجرای عملیات ساخت وساز نیز باید از روش های صحیحی استفاده شود. همچنین سیستم سقف تمام شده، درست مانند سایر سیستم های ساختمانی، باید با مقررات ملی ساختمان و کلیه آیین نامه ها و ضوابط مصوب مربوطه مطابقت کند. در ادامه این مطلب الزامات اصلی ایمنی یونولیت را بررسی می کنیم.
استاندارد بودن از مهم ترین الزامات ایمنی یونولیت است. جالب است بدانید در ایران تنها 10 واحد تولیدی وجود دارند که دارای گواهینامه فنی تولید بلوک های یونولیتی پلی استایرن هستند. اغلب بلوک های در دسترس در بازار ایران استانداردهای لازم را ندارند و استفاده از آنها در ساختمان خسارات سنگینی را به دنبال دارد.
علت غیراستاندارد بودن اغلب یونولیت های تولیدی به اصطلاح صرفه جویی تولیدکنندگان در استفاده از مواد اولیه کافی و مرغوب در تولید این متریال است. همین امر موجب شده بیش از نیمی از یونولیت های بازار ایران برای صنعت ساختمان مناسب نباشند و فقط برای بسته بندی مناسب هستند. یونولیت های غیراستاندارد در برابر حرارت مقاومت بسیار کمی دارند و در صورت اشتعال حجم خود را از دست می دهند. یونولیت غیراستاندارد حتی در صورت بروز اتصالی معمولی در سیم کشی ساختمان، سریعا ذوب می شود و گازی سمی و بسیار خطرناک آزاد می کند که حتی منجر به مرگ خواهد شد. نوع غیراستاندارد یونولیت به ظاهر با هدف سبک سازی، کاهش اثرات زلزله و صرفه جویی اقتصادی استفاده می شود. اغلب سازندگان به دلایل اقتصادی و همچنین عدم نظارت مراجع ذی صلاح از یونولیت استاندارد استفاده نمی کنند؛ بنابراین نظارت دستگاه های ذی ربط بر این مسئله الزامی است.تنها یونولیت مجاز در صنعت ساختمان، یونولیتهای دارای مواد کندسوز است.
الزامات ایمنی یونولیت در برابر آتش
به منظور حفاظت از بلوک ها و همچنین جلوگیری از برخورد حریق احتمالی با آن ها، باید زیر سقف توسط پوشش مناسبی محافظت شود. این پوشش باید به تیرچه ها و تیرها متصل شود. قابل ذکر است اتصال مستقیم به بلوک مانند گچ کاری روی بلوک مستقیما و بدون استفاده از اتصالات مکانیکی به تنهایی مجاز نیست. در هر ساختمان دیوارهای بین واحدهای مستقل باید در برابر آتش مقاومت مطلوبی داشته باشند. دیوارها باید از لایه بلوک های یونولیتی عبور کنند و تا زیر سقف سازه ای ادامه یابند. یا اینکه باید از مصالح ضدحریق استفاده شود؛ به طوری که در این قسمت بلوک های پلی استایرن بین دو فضای مجاور هم پیوستگی نداشته باشند تا از گسترش حریق بین دو فضای جدا شده توسط دیوار مقاوم در برابر حریق جلوگیری شود.
از مهم ترین الزامات ایمنی یونولیت در برابر آتش سوزی، استفاده از یونولیتی است که از مواد کند سوزکننده یا خود خاموش کننده در آنها استفاده شده باشد. طبق گواهینامه فنی تمام کارخانه های سازنده یونولیت باید از مواد کند سوزکننده در ساخت یونولیت استفاده کنند چون این مواد روند سوختن یونولیت را هنگام آتش سوزی کند می کنند.
نگهداری بلوک های یونولیتی
بلوک های یونولیتی باید دور از مواد قابل اشتعال و دور از محل عملیات ساختمانی نگهداری شوند تا از سرایت حریق یا شعله احتمالی به انبار اصلی جلوگیری شود. محل نگهداری یونولیت باید به گونه ای باشد که از تماس یا ریزش براده های داغ ناشی از جوشکاری با بلوک ها جلوگیری شود. رعایت الزامات ایمنی در به کارگیری یونولیت ضروری است.
الزامات مکانیکی استفاده از یونولیت
هر فوم سقفی به ازای طول مشخصی که دارد باید حداقل مقاومتی را داشته باشد. خواصی مثل میزان مقاومت بلوک های سقفی، چگال بودن و همچنین کیفیت مواد اولیه سازنده بلوک سقفی، حین انجام آزمایش های کنترل کیفیت بررسی می شوند. چون با تغییر دما، طول بلوک ها و مصالح فلزی تغییر می کند، رعایت این الزامات ایمنی یونولیت بسیار ضروری است. به علت تفاوت طول و عرض انواع بلوک های سقفی یونولیتی با یکدیگر، اصول و شیوه نصب آنها نیز با یکدیگر فرق دارد. مهندسان نسبت به این اصول و تفاوت آنها آگاه هستند و آنها را رعایت می کنند. به نکات زیر توجه کنید.
- در صورت استفاده از بلوک های یونولیتی کوتاه تر از 30 سانتی متر، احتمال شکستن بلوک ها وجود دارد؛ بنابراین ارائه و مصرف بلوک های کوتاه تر از 30 سانتی متر ممنوع است.
- ظاهر بلوک باید کاملا سالم و یکپارچه باشد و سطح بلوک صاف باشد.
- نباید بین دانه های استایرن فاصله وجود داشته باشد.
نتیجه گیری
یونولیت ویژگی های متنوعی دارد و این مسئله موجب کاربرد گسترده آن در صنعت ساختمان شده است. خواص متنوع فیزیکی و شیمیایی این متریال آن را به یکی از مهم ترین مصالح ساختمانی تبدیل کرده است که امروزه طرفداران زیادی دارد. اما رعایت الزامات ایمنی واجب و ضروری است.
استفاده از بلوک های یونولیت سقفی ضوابط خاصی دارد. نمی توان از هر نوع فوم سقفی دلخواه در پروژه های ساختمانی استفاده کرد. تنها دسته ای از بلوک ها قابلیت استفاده ساختمانی دارند که برچسب کندسوز کننده یا خود خاموش شو داشته باشند. لازم به ذکر است پلی استایرن منبسط شده برای فعالیت ساختمانی مناسب نیست.
دیگر نکته قابل توجه که از مهم ترین الزامات ایمنی یونولیت به شمار می آید، این است که بلوک ها و ورقه های یونولیتی استفاده شده در هر یک از قسمت های ساختمان نباید با واحد دیگر ارتباط داشته باشند و در امتداد طبقه دیگر قرار بگیرند. همه بلوک های یونولیتی در هر طبقه باید به صورت مجزا قرار بگیرند، تا از انتقال حریق از واحدی به واحد دیگر جلوگیری شود.
وجود هرگونه حفره اضافی یا شیار در اتصال فوم سقفی در سقف و ورق یونولیتی در دیوارها باعث گسترش آتش سوزی و آسیب رساندن به واحدهای دیگر ساختمان می شود. در صورت وجود حفره یا شیار توسعه آتش سوزی سرعت می گیرد.