یخ زدگی بتن، علل و آسیب های آن

یخ زدگی بتن یکی از مهم ترین عواملی است که می تواند به تدریج باعث کاهش دوام و زیبایی این ماده در پروژه های ساختمانی شود. اگرچه بتن در نگاه اول به عنوان ماده ای سخت، بادوام و مقاوم در برابر تخریب به نظر می رسد، اما واقعیت این است که حتی قوی ترین بتن ها نیز در مواجهه با شرایط سخت محیطی، به ویژه یخ زدگی، ممکن است نشانه هایی از ضعف نشان دهند. یخ زدگی بتن به دلیل فرآیند انجماد و ذوب مکرر آب در منافذ بتن رخ می دهد که می تواند ساختار داخلی آن را تضعیف کند.

یکی از مشکلات عمده ناشی از یخ زدگی بتن، تأثیر منفی آن بر ظاهر سازه ها است. سطوح بتنی مانند دیوارها، مسیرهای پیاده رو و محوطه های بتنی در خانه های مسکونی و ساختمان های تجاری، در اثر یخ زدگی به تدریج دچار ترک، پوسته شدن و زبری می شوند. این آسیب ها نه تنها ظاهر بتن را زشت و فرسوده نشان می دهند، بلکه دوام و مقاومت کلی سازه را نیز به شدت کاهش می دهند.از منظر اقتصادی، یخ زدگی بتن می تواند تأثیرات گسترده تری داشته باشد. در خانه های مسکونی و ساختمان های تجاری، تخریب ظاهر بتن به دلیل یخ زدن، به کاهش ارزش املاک منجر می شود. این موضوع به ویژه در بازارهای رقابتی ملک، جایی که ظاهر و کیفیت سازه اهمیت بالایی دارند، تأثیر منفی بیشتری دارد.

برای جلوگیری از یخ زدگی بتن و کاهش خسارات ناشی از آن، استفاده از روش های پیشگیرانه ضروری است. یکی از مهم ترین اقدامات، آب بندی کامل بتن قبل از شروع فصل های سرد و یخبندان است. فرآیند آب بندی باعث می شود که آب نتواند به داخل منافذ بتن نفوذ کند و در نتیجه، احتمال یخ زدن و ترک خوردن بتن کاهش یابد. علاوه بر این، استفاده از مواد افزودنی مناسب در ترکیب بتن و رعایت استانداردهای اجرای بتن ریزی نیز می توانند به افزایش مقاومت بتن در برابر یخ زدگی کمک کنند. در نهایت، مقابله با یخ زدن بتن نیازمند برنامه ریزی دقیق و اجرای مناسب است. پیشگیری از این مشکل نه تنها به افزایش دوام سازه های بتنی کمک می کند، بلکه هزینه های نگهداری و تعمیر را نیز به میزان قابل توجهی کاهش می دهد و ارزش سازه ها را در طولانی مدت حفظ می کند.

یخ زدگی بتن چطور به آن آسیب می زند؟

رطوبت، خواه از باران، برف، یخ یا بخار آب باشد، می تواند به بتن آسیب برساند. هنگامی که رطوبت با سطوح بتنی آب بندی نشده تماس پیدا می کند، به داخل منافذ بتن و همچنین هرگونه ترکی که بتن دارد نفوذ می کند. هنگامی که دما کاهش می یابد، آبی که داخل بتن است یخ می زند و منبسط می شود. این انبساط می تواند بتن را تغییر رنگ دهد یا منجر به ترک های مویی، پوسته پوسته شدن سطح و خوردگی و زنگ زدگی مفاصل فلزی بتن شود. همه این موارد برای بتن مضر است.

استفاده از نمک به عنوان یخ زدا یا برای ذوب برف می تواند در درازمدت به بتن آسیب برساند. همان طور که نمک یخ یا برف را ذوب می کند، نقطه انجماد آب را نیز کاهش می دهد که خود چرخه انجماد و ذوب را افزایش می دهد و به بتن بیشتر آسیب می زند.

چرخه انجماد و ذوب چیست؟

چرخه انجماد و ذوب یکی از دلایل اصلی آسیب به مصالح ساختمانی مثل بتن و آجر است. آسیب انجماد و ذوب زمانی رخ می دهد که آب فضاهای خالی یک ماده سفت و متخلخل مثل بتن را پر کرده و سپس منجمد شود. حجم آب یخ زده 9 درصد بیشتر از آب مایع است، بنابراین هنگامی که آب یخ می زند، فشاری بر مواد اطراف وارد می کند و زمانی که فشار از مقاومت کششی ماده بیشتر شود، ترک ایجاد می شود. در طی این فرآیند، حفره ها بزرگ می شوند و امکان انباشته شدن آب اضافی در ذوب بعدی فراهم می شود. این امر منجر به ترک های بیشتر در طول فریز بعدی می شود. بنابراین صدمات قابل توجهی می تواند در چرخه های انجماد و ذوب بعدی رخ دهد.

آسیب های ناشی از یخ زدن بتن

یخ زندگی (یخ زدن) بتن به سه شکل زیر می تواند به بتن آسیب وارد کند:

1. پوسته پوسته شدن سطح (Scaling)

پوسته پوسته شدن زمانی اتفاق می افتد که لایه های نازک بتن از بیرون شروع به کنده شدن می کنند. این پوسته ها عموماً نازک تر از یک ورق کاغذ هستند. هنگامی که مشکل شدید می شود، این لایه ها به قدری کنده می شوند که سنگدانه های ریز و درشت داخل بتن را در معرض دید قرار می دهد.

این مشکل اغلب زمانی اتفاق می افتد که بتن در معرض دماهای بسیار سرد، مقادیر قابل توجهی رطوبت و چرخه انجماد و ذوب قرار می گیرد. علاوه بر این، اگر صاحبان املاک از مواد شیمیایی یخ زدا به شکل ناصحیح استفاده کنند، مشکلات پوسته پوسته شدن می تواند بدتر شود.

2. کنده شدن (Spalling)

کنده شدن یکی دیگر از مشکلات رایج است که به دنبال یخ زدگی بتن و با فرا رسیدن زمستان به وجود می آید. کنده شدن زمانی اتفاق می افتد که نواحی ترک خورده بتن به شکل قطعاتی از سطح جدا شوند. این مشکل عمدتاً ناشی از خوردگی میلگرد است که سبب می شود مواد فولادی به طور گسترده در معرض رطوبت و چرخه های انجماد و ذوب قرار بگیرند.

علاوه بر این، هنگامی که فولاد خورده می شود، می تواند منبسط شود و حجم بیشتری را نسبت به ابتدا اشغال کند. فشار ناشی از انبساط می تواند منجر به کنده شد بتن سطحی شود.

3. ترک خوردن (Cracking)

در زمستان، بتنی که طراحی ضعیف یا ترکیبات نامرغوبی دارد در معرض خطر ترک خوردن به دنبال یخ زدگی بتن است. پس از باریدن برف، ذوب شدن و تبدیل شدن آن به آب، بتن آب را جذب کرده و در معرض دمای پایین دوباره یخ می زند. وقتی یخ در داخل بتن تشکیل می شود، باعث ایجاد فشار کششی داخلی شده که می تواند منجر به ترک شود. نمک زدن بتن هم می تواند این مشکل را تشدید کند.

برای اینکه بدانیم چگونه ترک بتن را تعمیر کنیم به این مقاله مراجعه نمایید!

جلوگیری از آسیب ناشی از یخ زدگی بتن

آماده کردن بتن قبل از آمدن زمستان یک روش مفید برای جلوگیری از آسیب ناشی از یخ زدگی بتن است. آماده سازی می تواند هزینه های شما را برای تعمیرات بعدی کم کند و از آن گذشته زیبایی بتن و قیمت ملک را حفظ کند.

بهترین راه برای جلوگیری از آسیب به بتن در اثر بارش برف و چرخه یخ زدگی، آب بندی آن است. درزگیرهای باکیفیت می توانند بتن شما را در برابر دمای انجماد، آب، برف، یخ، نمک، مواد شیمیایی و سایر مواد محافظت کنند. خبر خوب این است که شما فقط باید هر دو تا سه سال یک بار یک درزگیر را روی بتن خود اعمال کنید. با این حال، اگر می خواهید ریسک یخ زدگی بتن را تا حد زیادی کاهش دهید، می توانید هر سال قبل از آمدن زمستان بتن را آب بندی کنید.

علاوه بر آب بندی بتن، اهمیت برف روبی را نمی توان نادیده گرفت. اگر برف روی دیوار، سقف یا زمین بتنی نشست، حتماً آن را پارو کنید. دور نگه داشتن برف و رطوبت از بتن می تواند به کاهش خطر آسیب ناشی از یخ زدن بتن کمک کند. برای برف روبی حتما از یک بیل پلاستیکی استفاده کنید، زیرا ابزارهای فلزی می توانند به بتن آسیب زده و زمینه را برای نفوذ رطوبت فراهم کنند. اگر از بتن خود مراقبت کنید و به اندازه کافی برای زمستان آماده شوید، سطوح بتنی شما برای سال های زیادی قوی، بادوام و از نظر بصری جذاب باقی خواهد ماند.

جمع بندی

یخ زدگی بتن یکی از مشکلات رایجی است که می تواند به آسیب دیدگی بتن منجر شود. رطوبت از طریق سوراخ ها و ترک های بتن نفوذ می کند و در داخل آن یخ می زند. حجم آب به دنبال یخ زدن افزایش یافته و از داخل به بتن فشار می آورد. این فشار می تواند سبب ترک خوردگی و جداشدن بخش هایی از بتن شود. برای پیشگیری از این آسیب ها باید از بتن با جنس خوب استفاده کرده و علاوه بر این آن را قبل از زمستان آب بندی کنید.