بتن ریزی در هوای گرم به دلیل شرایط خاص اقلیمی و دمای بالای بسیاری از مناطق، نیازمند رعایت دقیق ضوابط و الزامات فنی است. بتن یکی از پرمصرف ترین مصالح ساختمانی در جهان است که به دلیل خواص مکانیکی مطلوب، دسترسی آسان و مقرون به صرفه بودن نسبت به مصالح فلزی، در بسیاری از پروژه های عمرانی کاربرد دارد. برای دستیابی به مقاومت و دوام بالای المان های بتنی و همچنین حفظ کارپذیری مناسب بتن، رعایت اصول صحیح در طرح اختلاط، بتن ریزی و عمل آوری ضروری است. در این مطلب به الزامات مهم بتن ریزی در هوای گرم پرداخته ایم که با توجه به اقلیم گرم و خشک بسیاری از شهرهای کشور ما، اهمیت ویژه ای دارند.
در ادامه این مطلب می خوانید
بتن ریزی در هوای گرم چه مشکلاتی ایجاد می کند؟
برای پرداختن به مشکلات بتن ریزی در هوای گرم، ابتدا باید به تعریف درستی از پارامترهای هوای گرم از نگاه آیین نامه بتن ایران (آبا) برسیم. بر اساس این آیین نامه، شرایط هوای گرم در زمانی حاکم می شود که دمای بتن در هنگام بتن ریزی به بیش از 32 درجه سانتی گراد رسیده باشد. به طور معمول درجه حرارت مخلوط بتن در کارگاه، 2 درجه از دمای هوای محیط بیشتر است. بنابراین هنگامی که دمای هوا در محیط بتن ریزی بیش از 30 درجه باشد، باید الزامات بتن ریزی در هوای گرم رعایت گردد. اگر دمای بتن تازه یا سخت شده، از حد مجاز آیین نامه تجاوز کند و کنترل نشود، احتمال بروز مشکلات زیر وجود دارد.
همچنین شما می توانید مقاله آشنایی بابتن ریزی در هوای سرد را نیز مطالعه فرمایید.
1.کاهش روانی بتن
اسلامپ بتن، معیار مناسبی برای سنجش میزان روانی، چسبندگی و کارایی بتن است. در هوای گرم، با افزایش تبخیر آب، روانی بتن افت پیدا کرده و ممکن است کارگران به اشتباه آب بیشتری برای جبران روانی از دست رفته، به بتن بیافزایند. این کار نسبت های دقیق و کنترل شده بین ترکیبات بتن را بر هم می زند و با افزایش نسبت آب به سیمان، ممکن است کاهش مقاومت بتن و مشکلات بعدی را به دنبال داشته باشد.
2.پایین آمدن زمان گیرش بتن
گیرش سریع بتن باعث افزایش غلظت و کندروانی آن می شود. در نتیجه انتقال، تراکم و پرداخت سطح بتن دشوارتر خواهد شد. این اتفاق خطر به وجود آمدن درز سرد را به دنبال دارد که نشانه ناپیوستگی و یکی از ضعف های جدی و خطرآفرین بتن به حساب می آید.
3.جمع شدگی بتن و ایجاد ترک
یکی از مهم ترین اثرات بتن ریزی در هوای گرم بدون رعایت الزامات آیین نامه ای، احتمال کاهش مقاومت و دوام بتن و احتمال بروز ترک های گسترده در آن است. ترک ها و آسیب های سطحی بتن، علاوه بر این که ظاهر ناخوشایندی در سازه و المان ها بتنی به نمایش می گذارند، راه را برای نفوذ رطوبت و انواع حملات شیمیایی باز می کنند. در نتیجه ایمنی، دوام و پایداری نقاط مختلف سازه و یا پایدار سازی گود به شدت تحت تأثیر قرار می گیرد.
یکی از دلایل بروز ترک در بتن، جمع شدگی در اثر عوامل مختلف است. در زمانی که هنوز مدت زیادی از بتن ریزی نگذشته، تبخیر آب از سطح بتن یا جذب آن توسط مواد معدنی، می تواند عاملی برای جمع شدگی پلاستیک یا خمیری باشد. در محیطی با دمای بالا، وزش باد سریع و رطوبت کم هوا، تبخیر آب از سطح بتن افزایش می یابد و احتمال بروز انواع جمع شدگی و ترک بیشتر از شرایط عادی است.
الزامات بتن ریزی در هوای گرم بر اساس آیین نامه بتن ایران
الزاماتی که در شرایط هوایی گرم باید رعایت شوند، تنها محدود به زمان بتن ریزی نیست، بلکه بر اساس مقررات ملی ساختمان، اقدامات ضروری باید در مراحل ساخت، انتقال، بتن ریزی، عمل آوری و قالب برداری صورت گیرد. کلیه مواردی که در ادامه ذکر می شود از جلد دوم جدیدترین ویرایش آیین نامه بتن ایران (Code120-2) استخراج شده است.
الف) الزامات ساخت بتن در هوای گرم:
بر اساس بند 7-11-2 این آیین نامه، کلیه تجهیزات و لوازم مصرفی در ساخت و تخلیه بتن، باید پیش از عملیات فراهم شده و در سایه نگهداری شوند. از آب می توان برای خنک کردن سطح بیرونی یا درونی مخلوط کن استفاده کرد اما در زمان ساخت بتن، نباید آب اضافی در دستگاه باشد.
مطابق بند 7-11-3-1 استفاده از آب سرد یا یخ برای خنک کردن مصالح اولیه بتن، جایز است. در صورتی که استفاده از آب سرد در کاهش دما مؤثر نباشد، می توان حداکثر 75 درصد آب مورد نیاز در طرح اختلاط را با یخ پولکی یا تراشه یخ، جایگزین نمود. به این شرط که در پایان اختلاط، مخلوط بتن حاوی یخ نباشد. جهت جبران افت اسلامپ، به هیچ وجه نباید به مخلوط بتن، آب اضافه شود. جهت حفظ اسلامپ، استفاده از افزودنی های روان کننده، کاهنده آب یا کندگیر سودمند خواهد بود.
مشاوره رایگان جهت خرید و یا اجاره قالب های جایگزین یونولیت سقفی
جهت دریافت مشاوره رایگان و اطلاع از آخرین قیمت ها ، با پر کردن فرم زیر مشاورین ما در اولین فرصت با شما تماس خواهند گرفت
ب) الزامات انتقال بتن در هوای گرم:
براساس الزامات مندرج در بند 7-11-4-1 مدت زمان حمل تا تخلیه بتن باید زیر یک ساعت باشد. البته با استفاده از افزودنی های کندگیرکننده و سیمان دیرگیر، امکان بیشتر شدن این زمان با مجوز دستگاه نظارت وجود دارد. تعداد چرخش جام در مسیر حمل نباید از 300 بار تجاوز کند و اگر اختلاط در زمان انتقال صورت می گیرد، حداقل 70 دور چرخش سریع برای مخلوط شدن بتن لازم است و در ادامه چرخش باید کند باشد.
با استفاده از آب یا چتایی خیس می توان دمای تجهیزات حمل و ریختن بتن را کاهش داد. روشن و سفید بودن رنگ لوازم و دیگ مخلوط کن، در جلوگیری از افزایش دمای مخلوط بتن مؤثر است.
پ) الزامات بتن ریزی در هوای گرم:
تابش مستقیم نور خورشید، دمای بالای محیط و بتن، سرعت بالای وزش باد و رطوبت کم، عواملی هستند که نرخ تبخیر آب از سطح بتن را تشدید می کنند. در این شرایط خطر ترک خوردگی در اثر جمع شدگی بالا است و خصوصا در دال ها باید با کمک پوشش های نایلونی و غشاسازها از تبخیر بیش از حد آب جلوگیری کرد.
در بندهای 7-11-5-3 تا 7-11-5-4 به کارگیری تمیهدات زیر برای بتن ریزی در هوای گرم توصیه شده است:
- کاهش سرعت باد با ایجاد یک بادشکن یا مانع به ارتفاع تقریبا 1 متر در در جهت وزش باد
- مرطوب سازی بادشکن به منظور کاهش دمای باد
- ایجاد سایبان با هدف حذف تابش مستقیم خورشید
- استفاده از الیاف برای جلوگیری از ایجاد ترک ناشی از جمع شدگی (در شرایطی که امکان کاهش نرخ تبخیر وجود ندارد.)
ج) الزامات عمل آوری بتن در هوای گرم:
در شرایط هوایی گرم، با ایجاد حوضچه آب، می توان به عمل آوری دال ها پرداخت. به کارگیری چتایی که به طور مدام خیس باشد و پوشش نایلونی، در عمل آوری اعضای بتنی سودمند خواهد بود.
جمع بندی
بتن ریزی در فصول گرم سال یا مناطقی که از اقلیم گرم و خشک برخوردارند، نیازمند الزاماتی است که توسط مقررات ملی ساختمان در قالب آیین نامه بتن ایران تدوین شده. عمل به این الزامات تضمین کننده سهولت اجرا و ایمنی و پایداری المان های بتنی در طول عمر مفید سازه خواهد بود.